Thơ Việt Chiều Riazan - Trần Đăng Khoa

...
Chỉ mấy câu như vậy thôi mà bức tranh thiên nhiên hiện lên thật có hồn. Với bài thơ này, tác giả tỏ ra vẫn rất điêu luyện trong tả cảnh, vẫn rất tinh tế, gợi cảm trong tả tình. Tuy nhiên, như đã nói, thơ cũng như người, chỉ đẹp, "có chiều sâu nội tâm" thôi - chưa đủ. Muốn chinh phục được số đông, nhiều khi nó phải tạo ra một sự lạ, đánh mạnh vào giác quan của họ. Như cá nhân tôi nghiệm thấy, trong thế giới thơ lục bát của Trần Đăng Khoa, hai câu "Mái gianh ơi hỡi mái gianh/ Ngấm bao mưa nắng mà thành quê hương" thuộc loại rất khó viết và nói được nhiều điều sâu xa. Nhưng về mức độ phổ biến, nó thua xa hai câu "Ngoài thềm rơi cái lá đa/ Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng" (cũng của Trần Đăng Khoa, bài "Đêm Côn Sơn"), là hai câu theo tôi không có gì thật sâu sắc về tư tưởng, nhận thức ngoài việc tác động mạnh tới giác quan người đọc bằng một cách diễn đạt lạ, gợi nên được sự tĩnh mịch của đêm đen ở một chốn linh thiêng. Có lẽ, những bài thơ Trần Đăng Khoa viết sau thời thiếu nhi chưa cuốn hút được đông đảo người đọc là bởi còn thiếu một nét gì đó độc đáo, mang đậm dấu ấn "madein Trần Đăng Khoa" như thời "Góc sân và khoảng trời" chăng?

Trước đây khá lâu, tôi có nghe kể việc một nhà thơ lớn từng đưa ra nhận xét có tính "đúc kết" về Trần Đăng Khoa, rằng "Thơ cháu Khoa hay hơn thơ em Khoa và thơ anh Khoa". Có vẻ như lời "sấm truyền" này đã chi phối nhiều tới tâm lý độc giả? Riêng tôi, trước sau tôi vẫn cho rằng, mặc dù "Góc sân và khoảng trời" là tập thơ đáng kể nhất của đời thơ Trần Đăng Khoa, song điều ấy không có nghĩa là những phần thơ anh viết sau này đều thuộc loại bỏ đi, không có giá trị. Thậm chí tôi còn cho rằng, nếu phần thơ ấy không phải của Trần Đăng Khoa - người được kỳ vọng quá nhiều từ thuở còn là một thần đồng thơ - thì hẳn tác giả của chúng cũng tạo được một ấn tượng đáng kể nơi người đọc.

15/8/2012

P.K